انتخاب مناسب یک سیستم اطفا Clean Agent

سیستمهای اسپرینکلر پرکاربردترین نوع سیستم اطفا حریق در جهان هستند.هدف اولیه در یک عملیات حفاظت در برابر حریق حفظ استحکام و یکپارچگی سازه ی ساختمان به میزانی که مردم فرصت تخلیه را داشته باشند، است و برای آتش نشانان زمان کافی برای رسیدن. اسپرینکلرها این هدف را به خوبی برآورده می کنند که همین امر دلیلی است بر اینکه چرا این سیستمها نزدیک به 150 سال است گزینه ی اول حفاظت در برابر حریق می باشند.متاسفانه ، اسپرینکلرها عملکرد ضعیفتری در حفظ محتویات داخل ساختمان دارند، و در واقع اغلب به تخریب این اموال کمک می کنند.خصوصا وقتی که این اموال شامل تجهیزات حساس الکترونیکی ، بایگانی اسناد کاغذی یا دیگر مصنوعات با ارزش باشد.

هالونها به عنوان یک عامل ایده آل برای حل این مسئله در دهه ی 60 میلادی معرفی شدند.هالونها نارسانا بودند و هیچ پسماندی از خود برجای نمیگذاشتند. اما هالون نیز در اوایل دهه ی 90 به خاطر پتانسیل تخریبی لایه ی اوزون ، از رده خارج شد و استفاده از آن ممنوع گردید. سپس سیستمها و گازهای مختلف دیگری در سالهای پس از هالون معرفی شدند.این سیستمها عمدتا به عنوان سیستمهای پاک یا Clean agent شناخته می شدند که شامل گازهایی نظیر HFC-227ea ( که با برند FM200^TM مشهور است)، HFC-125 ، FK-5-1-12 ( که توسط کمپانی 3M^TM تولید و با برند تجاری Novec^TM 1230 عرضه می شود) و همچنین گازهای بی اثر (inert Gas ) مختلف نظیر IG-55 (ترکیبی 50/50 از گازهای آرگون و نیتروژن) ، IG-541 ( ترکیبی با نسبت 8/42/50 از گازهای نیتروژن ، آرگون و CO₂ ) ، IG-100 (نیتروژن خالص) و IG-01 ( آرگون خالص) ، می شود.در حالیکه امروزه اطفا کننده های پاک یا Clean agent ها به عنوان سیستمهای مطلوب برای حفاظت از محیطهای حساس بکار می روند، تشخیص اینکه کدام گاز برای چه کاربردی مناسب است امری تقریبا مشکل می باشد.clean agent های شیمیایی نظیر HFC-227ea ، FK-5-1-12 و HFC-125 که دربالا اشاره شد همگی حریق را با مکانیسمی مشابه اطفا می کنند(عمدتا با جذب حرارت) و همگی دارای اثر بخشی نسبتا مشابهی هستند.

گازهای بی اثر حریق را با کاهش سطح اکسیژن به پایینتر از سطحی که در آن فرآیند احتراق رخ نمی دهد ، عموما حول میزان 12 درصد ، اطفا می کنند.که همگی دارای اثر بخشی یکسانی در اطفا حریق هستند.با توجه به برابری نسبی در میان Clean agent ها و در میان کازهای بی اثر- زمانی که بحث توانایی اطفا حریق در میان است – چگونه یک فرد می تواند تصمیم بگیرد که کدام عامل(Agent) برای کاربرد مورد نظرش مناسب تر است؟ همانطور که انتظار می رود جواب این سوال ساده نیست.این پاسخ به فاکتورهای زیادی بستگی دارد، و همچنین اهمیت نسبی هرکدام از این فاکتورها برای مصرف کننده نهایی نیز باید مدنظر قرارگیرد. این فاکتورها شامل هزینه، نگرانیهای زیست محیطی، انعطاف پذیری در طراحی، تاییدیه های محلی، و بسیاری فاکتورهای دیگر که از خریداری به خریدار دیگر متغیر هستند.

هزینه

زمانی که هزینه ، مهمترین عامل و مشکل اول باشد، در بسیاری موارد، یک سیستم اطفا شیمیایی انتخابی مقرون به صرفه تر خواهد بود.زیرا گازهای بی اثر با کاهش سطح اکسیژن عمل می کنند، لذا باید حاوی مقدار گازی برابر 40 درصد حجم فضای تحت حفاظت باشند.سیلندرهای گاز بی اثر ، سیلندرهای فشار بالا هستند و در اندازه ها و حجمهای محدودی تولید می شوند، از اینرو، یک سیستم گاز بی اثر معمولا نیازمند تعداد سیلندرهای بیشتر از سیستمهای اطفا شیمیایی نظیر Fm-200 است. سیستمهای اطفا شیمیایی در فشاری به مراتب کمتر از گازهای بی اثر عمل می کنند و در نتیجه عمدتا دارای رنج وسیعتری از اندازه ی سیلندر و حجم گاز هستند.همین امر موجب می شود تا هزینه ی اولیه برای یک سیستم گاز بی اثر در اکثر قریب به اتفاق موارد بیشتر سیستمهای اطفا شیمیایی باشد. با این حال، در مسئله ی تخلیه ی سیستم اطفا، هزینه ی شارژ مجدد گاز بی اثر نسبت به سیستم اطفا شیمیایی بسیار پایینتر است.

در بین سیستمهای شیمیایی، سیستم HFC-125 از هزینه ی پایینتری برخوردار است.به خاطر خصوصیات شیمیایی آن شما نیاز به 10 درصد HFC-125 کمتری نسبت به میزان مورد نیاز HFC-227ea برای یک فضای مشخص دارید.این هزینه ی کمتر از لحاظ وزن در کنار میزان کمتر گاز برای یک فضا، HFC-125 را نسبت به دیگر سیستمهای شیمیایی مقرون به صرفه تر نموده است. گزینه ی بعدی از لحاظ توجیه پذیر بودن هزینه ، سیستم HFC-227ea یا همان FM-200 می باشد.وپس از اینها  Novec-1230 گرانترین سیستم اطفا شیمیایی است.با این حال همیشه هزینه ، فاکتور برجسته ای در انتخاب یک سیستم اطفا Clean agent نیست.

نگرانی های زیست محیطی

هالون تقریبا 30 سال پیش به خاطر اثر منفی آن بر روی لایه ی اوزون از رده خارج گردید.دهه ی گذشته با افزایش نگرانیها در ارتباط با پتانسیل گرم کنندگی زمین سیستمهای اطفا حریق مواجه بوده است. CO₂ به عنوان نقطه ی مرجع در اندازه گیری پتانسیل گرم کنندگی زمین مورد استفاده قرار گرفت و مقدار 1 به آن اختصاص داده شد. عاملهای هالوکربنی که در سیستمهای اطفا حریق نظیر HFC-125 و HFC-227ea استفاده شده اند دارای GWP حدود 3 هستند و FK-5-1-12 دارای GWP یک می باشد.

هنگامی که نگرانیهای زیست محیطی نسبت به هزینه از اهمیت بیشتری برخوردار باشد، Novec بهترین و جذاب ترین سیستم اطفا حریق شیمیایی خواهد بود.گازهای بی اثر نظیر نیتروژن و آرگون دارای پتانسیل گرم کنندگی زمین نیستند. و چون آنها از اتمسفر استخراج شده اند ، از لحاظ زیست محیطی بسیار مناسب هستند و همین امر گازهای بی اثر را به سبزترین گزینه ی اطفا حریق تبدیل کرده است.

انعطاف در طراحی

سیستمهای گاز بی اثر، با اینکه اغلب هزینه ی بیشتری نسبت به سیستمهای شیمیایی تحمیل می کنند ، بالاترین سطح انعطاف پذیری را درطراحی ارائه می دهند.که این تابعی از دو متغیر است:

1-      گازهای بی اثر در سیلندرهایی با فشار بیش از 4,000 Psi ذخیره می شوند در حالیکه سیستمهای شیمیایی در فشارهای 360-720 psi ذخیره می شوند

2-      گازهای بی اثر بصورت گاز ذخیره می شوند در حالیکه گازهای شیمیایی به صورت مایع ذخیره می شوند.

فشار بالاتر و تکفازی جریان گاز در طی شبکه ی لوله کشی اطفا ، به این معنی است که گاز بی اثر دارای انرژی بیشتری در هنگام تخلیه و تلفات کمتری نسبت به گازهای شیمیایی است.در هنگام تخلیه عامل شیمیایی به صورت مایع از سیلندر خارج می شود.جریان مایع موجب تلفات اصطکاک بیشتری نسبت به جریان گاز می شود.به علاوه انرژی با عبور مایع در طی لوله کاهش می یابد و با تغییر فاز مایع به گاز تبدیل می شود.تمام این موارد باعث می شود تا لوله های کوتاهتر با قطر بیشتر برای سیستم های شیمیایی در نظر گرفته شود.

گازهای بی اثر به صورت گاز ذخیره می شوند و به صورت گاز هم تخلیه می گردند.لذا برای تغییر فاز انرژی از دست نمی رود و با تلفات کمتری همراه است.این امر به گازهای بی اثر این امکان را می دهد تا بتوانند مسیر های طولانی تری را در لوله های با قطر کمتر بپیمایند. همچنین این قابلیت انعطاف بیشتری را برای این سیستم زمانی که نیاز به استفاده از یک بانک سیلندر مرکزی جهت حفاظت از چند مکان داریم ، به ارمغان می آورد. بانک سیلندر می تواند در فضایی دورتر از فضاهای تحت پوشش قرار گیرد و حتی می تواند از فضاهایی در چندین طبقه بالاتر در یک ساختمان چند منظوره حفاظت کند. این فواصل طولانی ، گازهای بی اثر را گزینه ای مناسب برای حفاظت از مکانهای حساس در محیطهای صنعتی با تنها یک بانک سیلندر تبدیل کرده است.

تاییدیه های محلی

تمام سیستمهای اطفا حریق پاک توسط استانداردهای مطرح جهانی و سیاستهای زیست محیطی مورد تایید قرار گرفته اند. در بین اطفا کننده های شیمیایی HFC-227ea دارای رکورد طولانی ترین دوره تایید و بیشترین موارد نصب در دنیا می باشد.گازهای بی اثر نیز مورد اقبال جهانی قراردارند که این امر به خاطر شاخصه های مطلوب زیست محیطی آنهاست.از آنجا که سهولت گرفتن تایید توسط سازمان های ملی و محلی از جمله مزایای اصلی است، این باعث می شود HFC-227ea و گاز بی اثر مناسبترین و راحت ترین انتخاب ها باشند.

 خلاصه

سیستمهای اطفا حریق پاک یا همان Clean Agent ها، انتخابی روشن برای حفاظت از داراییهای گرانقیمت هستند که احتمال تخریب آنها توسط سیستم اسپرینکلر در برابر حریق جدی است. سیستمهای مختلفی در دهه های اخیر پس از منسوخ شدن هالون معرفی شدند و هرکدام از آنها مزایای منحصر به فردی را رائه می دهند.تنوع Clean agent هایموجود امروزی این اطمینان را می دهد که مطمئنا سیستمی وجود دارد که با نیازهای یک مشتری سازگاری داشته باشد.بسیاری از تولید کنندگان سیستمهای اطفا حریق هردو مورد سیستمهای شیمیایی و گاز بی اثر را تولید می کنند.که این امر خریدار را متقاعد می کند که سیستم پیشنهاد شده تمام نیازها و ملاحظات خاص مدنظر او را برآورده میکند و همچنین از لحاظ زیست محیطی نیز قابل قبول خواهد بود.

 به این مطلب رای دهید :

 برای گذاشتن نظر در صورتی که عضو سایت می باشید لاگین کنید و یا در سایت ثبت نام کنید . ( عضویت در فایرتک )

هرگونه کپی برداری و استفاده از محتویات و مقالات این سایت تنها با ذکر نام فایرتک و آدرس اینترنتی www.FireTec.ir بعنوان منبع مطلب مجاز می باشد.